ปัญหาตกขาวที่สาวๆ หลายๆ คน เป็นกังวล ว่าสีไหนปกติ สีไหนไม่ปกติ ที่เป็นอยู่ปลอดภัยหรือไม่ ทั้งที่จริงแล้วอาการ ตกขาว เป็นเรื่องปกติของสาวๆ ขึ้นอยู่ตามสภาวะฮอร์โมนเพศหญิงในร่างกาย บางทีอาจไม่ผิดปกติก็ได้ แล้วตกขาวผิดปกติเป็นแบบไหน เดี๋ยวจะเล่าให้ฟัง

ตกขาว ปัญหาที่แก้ไม่ตกของสาว ๆ ทั้งอาการตกขาวสีเหลือง ตกขาวเป็นน้ำ หรือตกขาวที่ผู้หญิงหลายคนคาดเดาว่าอาจเกิดจากการตั้งครรภ์ วันนี้เรามาดูกันค่ะว่า ปัญหาตกขาวแบบไหนเรียกว่าผิดปกติ ตกขาวแบบไหนบอกโรค หรือตกขาวแบบไหนเป็นกลไกตามธรรมชาติ

ความแตกต่างของ ตกขาวปกติ VS ตกขาวผิดปกติ

ตกขาว ปกติหรือ ตกขาวธรรมดาจะขึ้นอยู่กับปริมาณของฮอร์โมนเพศหญิงที่เปลี่ยนแปลงตามรอบประจำเดือน โดยปกติจะไม่มีกลิ่นเหม็น ไม่ก่อให้เกิดอาการคัน และไม่มีอาการผิดปกติอื่นๆ ร่วมด้วย อย่างเช่นมีไข้ ปวดท้อง หรือขัดเบา ซึ่งจะมีปริมาณเล็กน้อยเพื่อให้ภายในช่องคลอดมีความชุ่มชื้น และอาจจะมีกลิ่นเล็กน้อยตามลักษณะกลิ่นตัวของแต่ละคน

ตกขาว ผิดปกติจะทำให้ผู้หญิงมีปริมาณ ตกขาวมากขึ้นผิดปกติอย่างเห็นได้ชัด โดยมีลักษณะ สี และกลิ่นที่เปลี่ยนไปจากเดิม จากปกติที่มีความใสไม่มีสีก็เปลี่ยนเป็นสีเหลืองหรือสีเขียว ข้นเป็นก้อน เป็นมูกเลือด มีหนอง มีฟองปนออกมาจำนวนมาก หรือมีกลิ่นเหม็นคล้ายปลาเน่า อีกทั้งยังมีอาการคันและปวดแสบปวดร้อนที่บริเวณปากช่องคลอด รวมถึงมีไข้ รู้สึกปวดท้องน้อย ขัดเบา และมีอาการเจ็บเวลาที่มีเพศสัมพันธ์

ตกขาว แต่ละสีบอกถึงอะไรได้บ้าง

       1. ตกขาวเป็นน้ํา หรือ ตกขาวเป็นเมือกใส

        2. ตกขาวสีเทา
เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย (Bacterial vaginosis) ทำให้ตกขาวมีปริมาณมากขึ้น สีขาวเนียนปนเทาอ่อน มีกลิ่นเหม็นอับคล้ายกลิ่นคาวปลาเค็ม กลิ่นมักจะรุนแรงหลังการร่วมเพศหรือหลังหมดประจำเดือนใหม่ ๆ การติดเชื้อชนิดนี้มักสัมพันธ์กับปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรค เช่น การสวนล้างช่องคลอด การคุมกำเนิดโดยการใส่ห่วงอนามัย การรับประทานยาปฏิชีวนะต่อเนื่องเป็นเวลานาน การติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์ เป็นต้น

        3. ตกขาวเป็นก้อนสีขาว
        เป็นตกขาวที่เกิดจากการติดเชื้อรา Candida albicans ทำให้ ตกขาว มีลักษณะเป็นก้อนคล้ายนมบูด เป็นสีขาวข้นหรืออาจเป็นสีเหลืองขาว มีกลิ่นเหม็นอับ แต่ไม่มีกลิ่นคาว ทำให้มีอาการแสบคันในช่องคลอดหรือมีปัสสาวะแสบขัดเป็นบางครั้ง ส่วนใหญ่มักเกิดจากการใช้ยาปฏิชีวนะเป็นเวลานานหรือเป็นผู้ป่วยที่มีภูมิต้านทานต่ำ

        4. ตกขาวสีเหลือง
        เกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น การติดเชื้อแบคทีเรีย (แม้ว่าส่วนใหญ่แล้วตกขาวที่เกิดจากเชื้อชนิดนี้จะมีสีขาวปนเทา แต่ก็มีในหลายกรณีที่ ตกขาว อาจเป็นสีเหลืองขุ่นได้ ร่วมกับจุดเด่นของตกขาวชนิดนี้ คือ “กลิ่นคาวปลา” และอาจมีอาการคันร่วมด้วย ซึ่งสาเหตุส่วนใหญ่มักเกิดจากการติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์), การติดเชื้อหนองใน ซึ่งเป็นเชื้อแบคทีเรียที่มีชื่อว่า “ไนซีเรีย โกโนเรียอี” (ทำให้ตกขาวมีปริมาณมากขึ้น เป็นหนองสีเหลืองหรือมีสีเขียวปน มีกลิ่นเหม็น ไม่คัน และจะมีอาการปวดแสบขณะปัสสาวะร่วมด้วย), การติดเชื้อรา (เช่นเดียวกับตกขาวที่เป็นก้อนสีขาว), การติดเชื้อไวรัส (เกิดจากการติดโรคทางเพศสัมพันธ์ ส่วนใหญ่เป็นเชื้อไวรัสที่ทำให้เกิดโรคเริม ทำให้มีตุ่มใส ๆ ขนาดเล็ก ต่อมาจะแตกออกกลายเป็นแผลและแสบคัน มีตกขาวสีเหลือง มีกลิ่นผิดปกติ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในครั้งแรกที่ปรากฏอาการ), การติดเชื้อพยาธิในช่องคลอด(ส่วนใหญ่ตกขาวที่เกิดจากเชื้อชนิดนี้จะเป็นสีเขียว แต่ก็มีบ้างในบางกรณีที่ตกขาวอาจเป็นสีเหลือง ดูเพิ่มเติมในตกขาวสีเขียว) นอกจากสาเหตุที่กล่าวมาแล้ว ยังมีสาเหตุอื่น ๆ ที่ทำให้มีอาการตกขาวสีเหลืองได้ด้วย เช่น การติดเชื้อแบคทีเรีย Chlamydia ปากมดลูกอักเสบ และช่องคลอดอักเสบ แต่ก็พบได้ไม่บ่อยเท่ากับสาเหตุที่กล่าวมาข้างต้น

        5. ตกขาวสีเขียว
มักเกิดจากการติดเชื้อพยาธิในช่องคลอด (Trichomoniasis) ซึ่งเป็นพวกโปรโตซัวชนิดหนึ่ง เรียกว่า “ทริโคโมแนส วาจินาลิส” (Trichomonas vaginalis) การติดเชื้อชนิดนี้มักสัมพันธ์กับการมีเพศสัมพันธ์ โดยจะทำให้มีอาการคัน แสบ แดง และเจ็บที่อวัยวะเพศ ในบางรายอาจมีอาการปัสสาวะแสบขัดหรือมีตกขาวผิดปกติ เช่น ตกขาวเป็นสีเหลืองหรือสีเขียว มีปริมาณมากขึ้น มีกลิ่นเหม็นออกเปรี้ยวเล็กน้อย ตกขาวมีลักษณะเป็นฟอง (ซึ่งเป็นลักษณะเฉพาะของการติดเชื้อชนิดนี้) เป็นต้น นอกจากนี้ยังอาจเกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียบางชนิด (ถ้าตกขาวเป็นสีเขียวแต่ไม่มีอาการคัน ไม่มีกลิ่น ให้ลองสังเกตตอนที่ออกมาใหม่ ๆ ถ้าเป็นสีขาว ไม่มีกลิ่น แต่พอออกมาถูกอากาศข้างนอกสักพักแล้วเปลี่ยนเป็นสีเหลืองหรือเขียว อาจจะเป็นตกขาวปกติที่ไม่จำเป็นต้องรักษาก็ได้)

        6. ตกขาวสีน้ําตาล หรือ ตกขาวปนเลือด
        อาจเกิดจากการมีเลือดออกผิดปกติแล้วปนออกมากับตกขาว (เช่น เลือดออกจากประจำเดือนมาช้าหรือมาผิดปกติไม่ตรงรอบ, เลือดออกจากการตกไข่ ซึ่งมักเป็นในช่วง 2 สัปดาห์หลังมีประจำเดือนวันแรก อาจมีอาการปวดท้องน้อยร่วมด้วย ตกขาวในช่วงนี้มักเป็นมูกเหลวใส, เลือดออกจากการฝังตัวของตัวอ่อนหรือที่เรียกว่าเลือดล้างหน้าเด็ก มักเกิดขึ้นในสัปดาห์ที่ 3 หลังการมีประจำเดือนวันแรก มักเป็นเลือดสีชมพูจาง ๆ หรืออาจจะเป็นสีน้ำตาลก็ได้ในปริมาณไม่มาก และมักไม่มีอาการปวดท้องร่วมด้วย, เลือดออกจากฮอร์โมนผิดปกติหรือแปรปรวน, เลือดออกจากภาวะการตั้งครรภ์นอกมดลูก โดยอาจทำให้มีเลือดออกกะปริดกะปรอยร่วมกับมีอาการปวดท้องน้อยอย่างมาก, เลือดออกผิดปกติจากมะเร็งโพรงมดลูกหรือมะเร็งปากมดลูก) หรืออาจเกิดจากการติดเชื้อที่ปากมดลูกหรือช่องคลอด ทำให้มี ตกขาวปริมาณมาก มีกลิ่นเหม็น อาจมีเลือดเก่าหรือสีน้ำตาลปน

        7. ตกขาวสีชมพู
       มักพบได้ในหญิงหลังคลอด เนื่องจากการลอกของเยื่อบุโพรงมดลูก หรืออาจเป็นสีของเลือดล้างหน้าเด็กซึ่งมักจะเป็นสีชมพูจาง ๆ (Lighter shade of pink)

สาเหตุที่เป็นตกขาว

ตกขาวเป็นเมือกที่ถูกขับจากปากมดลูกให้ไหลมายังช่องคลอด เพื่อหล่อลื่นสร้างความชุ่มชื้นและช่วยป้องกันการติดเชื้อ

ตกขาวที่ผิดปกติ มักเป็นผลมาจากการติดเชื้อและอาการป่วยต่าง ๆ ได้แก่ การติดเชื้อแบคทีเรีย ทำให้เกิดภาวะช่องคลอดอักเสบ เช่น โรคหนองในแท้หรือโรคหนองในเทียม การแพร่กระจายของเชื้อรา ทำให้เกิดโรคเชื้อราในช่องคลอด การติดเชื้อไวรัสทำให้เกิดเริมที่อวัยวะเพศ ปรสิตที่ติดต่อจากการมีเพศสัมพันธ์ทำให้เกิดการติดเชื้อทริโคโมนาส

ส่วนอาการตกขาวผิดปกติที่ไม่ได้เกิดจากการติดเชื้อ อาจเกิดจากการมีสิ่งแปลกปลอมเข้าไปในช่องคลอดหรือปากมดลูก การแพ้สารเคมี เช่น สารจากผ้าอนามัย หรือถุงยางอนามัย การสวนล้างช่องคลอด การเกิดติ่งเนื้อที่ปากมดลูก เป็นต้น

วิธีป้องกันตกขาวอย่างปลอดภัย

สามารถป้องกันการเกิดตกขาวที่ผิดปกติได้ด้วยการลดปัจจัยเสี่ยงและลดโอกาสการเจ็บป่วยจากการติดเชื้อ เช่น

• รักษาความสะอาดช่องคลอดและอวัยวะเพศอยู่เสมอ
• รับประทานสมุนไพรจะดีและปลอดภัยที่สุด เช่น รากสามสิบ ซึ้งจะช่วยรักษาอาการ ตกขาวผิดปกติ การติดเชื้อแบคทีเรีย การระคายเคือง และการอักเสบเนื่องจากภาวะขาดฮอร์โมนเอสโตรเจน เป็นต้น รากสามสิบ มีสรรพคุณคล้ายฮอร์โมนเพศเอสโตรเจนตามธรรมชาติจะเข้าไปบำรุงและปรับสมดุลฮอร์โมน อีกทั้งยังมีสรรพคุณที่ช่วยต้านเชื้อแบคทีเรียและอาการอักเสบซึ่งทำงานร่วมกับส่วนผสมของสมุนไพรโกฐสอ, เทียนขาว ที่มีสรรพคุณแก้ตกขาวในสตรี จึงช่วยให้อาการตกขาวดีขึ้นเมื่อรับประทานอย่างต่อเนื่อง
• ล้างช่องคลอดด้วยน้ำและสบู่อ่อน ๆ ที่ไม่ทำให้เกิดการอักเสบระคายเคือง
• สวมใส่กางเกงชั้นในที่สะอาด ทำจากผ้าที่ระบายอากาศได้ดี ไม่หนาและไม่อับชื้น
• ไม่ใช้สบู่หอม สเปรย์พ่น ฟองสบู่ หรือผลิตภัณฑ์ที่มีสารเคมีชนิดต่าง ๆ เพื่อล้างสวนช่องคลอด
• ทำความสะอาดโถสุขภัณฑ์ก่อนการใช้งานเพื่อป้องกันการติดเชื้อ และล้างทำความสะอาดห้องน้ำอยู่เสมอเพื่อป้องกันการสะสมของเชื้อโรค

หากผู้ป่วยมีอาการตกขาวผิดปกติโดยมีสาเหตุจากการติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์ อีกหนึ่งวิธีการป้องกันการติดเชื้อซ้ำภายหลังการรักษาจนหายดีแล้ว คือ ให้คู่นอนเข้ารับการรักษาการติดเชื้อดังกล่าวด้วย